wtorek, 23 marca 2021

Podstawowe grupy związków chemicznych występujących w organizmach

 






Węglowodany

Węglowodany, nazywane także cukrami, to bardzo rozpowszechnione w przyrodzie organiczne związki chemiczne zbudowane z atomów węgla, wodoru i tlenu. Należą do nich jednocząsteczkowe cukry prostedwucukry i cukry o długich łańcuchach utworzonych z wielu cząsteczek cukrów prostych, tzw. wielocukry. Cukry o małych cząsteczkach łatwo rozpuszczają się w wodzie, a te o długich – słabo. Te pierwsze są słodkie, pozostałe nie mają smaku. Węglowodany stanowią dla wszystkich istot źródło energii, są także materiałem budulcowym i zapasowym. W przyrodzie duże znaczenie mają takie cukry proste, jak glukoza i fruktoza, będące materiałem energetycznym dla komórek, oraz ryboza i deoksyryboza – składniki kwasów nukleinowych. Do dwucukrów należą: sacharoza – używana na przykład do słodzenia herbaty, laktoza – cukier zawarty w mleku, maltoza – obecna w kiełkujących ziarnach zbóż, w nektarze i pyłku kwiatowym. Wielocukry powstają najczęściej z kilku tysięcy połączonych ze sobą cząsteczek glukozy. Należą do nich: skrobiaglikogenceluloza i chityna.


Tłuszcze

Tłuszcze są zbudowane z węgla, tlenu i wodoru. Związki te stanowią doskonały materiał zapasowy, który jest bogatym źródłem energii dla procesów zachodzących w komórkach. U roślin tłuszcze są gromadzone w postaci oleju, głównie w nasionach i niektórych owocach. Tłuszcze zwierzęce mają formę stałą. Magazynowane są najczęściej w podskórnej tkance tłuszczowej, a także na nerkach, wątrobie, sercu – narządach ważnych dla życia. Pełnią tam funkcje osłaniające i podporowe. Gruba warstwa tkanki podskórnej ochrania zwierzęta przed urazami mechanicznymi. Zabezpiecza również przed niską temperaturą otoczenia, będąc doskonałym materiałem termoizolacyjnym. Pochodne tłuszczów, zwane fosfolipidami, są bardzo ważnymi składnikami budującymi błony komórkowe wszystkich istot żywych.







Najważniejsze pierwiastki budujące ciała organizmów

 


Nazwa i symbol chemiczny pierwiastka

Znaczenie biologiczne

MAKROELEMENTY

PIERWIASTKI BIOGENNE

węgiel C

podstawowy składnik wszystkich związków organicznych

warunkuje życie na Ziemi

wodór H

wchodzi w skład wszystkich związków organicznych

składnik wody

tlen O

wchodzi w skład wszystkich związków organicznych (z wyjątkiem węglowodorów)

jeden ze składników atmosfery ziemskiej

niezbędny do oddychania dla większości organizmów

azot N

składnik białek i kwasów nukleinowych

siarka S

wchodzi w skład wielu białek i niektórych węglowodanów

bierze udział w procesach oddechowych w komórce

fosfor P

składnik kwasów nukleinowych

buduje kości i zęby

składnik płynów wypełniających wnętrze organizmów

wapń Ca

składnik kości, muszli mięczaków, ścian komórkowych roślin

niezbędny w procesie krzepnięcia krwi i skurczu komórek mięśniowych

potas K i sód Na

odpowiadają za uwodnienie komórek

biorą udział w przewodzeniu impulsów nerwowych

magnez Mg

reguluje pracę układu nerwowego

niezbędny w procesach fotosyntezy i oddychania

składnik zielonego barwnika roślin – chlorofilu

chlor Cl

tworzy kwas solny – składnik soku żołądkowego

MIKROELEMENTY

żelazo Fe

składnik hemoglobiny – czerwonego barwnika krwi

miedź Cu

bierze udział w oddychaniu komórkowym

składnik enzymów biorących udział w tworzeniu chlorofilu i hemoglobiny

cynk Zn

niezbędny do wzrostu i rozwoju roślin

bierze udział w gojeniu się ran

fluor F

składnik szkliwa zębów i kości




Hierarchiczna budowa organizmu

 

  • Hierarchiczna budowa organizmu oznacza, że składa się on z elementów uporządkowanych według stopnia komplikacji budowy.
  • Komórka to podstawowa jednostka budulcowa i funkcjonalna organizmu.
  • Tkanka to zespół komórek o podobnej budowie i wspólnym pochodzeniu, wyspecjalizowany w pełnieniu określonych czynności.
  • Zbudowane z tkanek narządy tworzą układy narządów.


Organizacja i chemizm życia

 1) hierarchiczna organizacja budowy organizmów;

2) najważniejsze pierwiastki budujące ciała organizmów;

3)podstawowe grupy związków chemicznych występujących w or­ganizmach (białka, cukry, tłuszcze, kwasy nukleinowe, woda, sole mineral­ne) i podaje ich funkcje;

4) obserwacje mikroskopowe komórki (podstawowej jednostki ży­cia), rozpoznawanie (pod mikroskopem, na schemacie, na zdjęciu lub na pod­stawie opisu) podstawowych elementów budowy komórki (błona komórkowa, cytoplazma, jądro komórkowe, chloroplast, mitochondrium, wakuola, ścia­na komórkowa) i przedstawia ich funkcje;

5) budowa komórki bakterii, roślin i zwierząt, cechy umożliwiające ich rozróżnienie;

6) istota fotosyntezy jako jednego ze sposobów odżywiania się organizmów (substraty, produkty i warunki przebiegu procesu) oraz planowanie i przeprowadzanie doświadczeń wykazujących wpływ wybranych czynników na intensywność procesu fotosyntezy;

7) oddychanie tlenowe i fermentację jako sposoby wytwarza­nia energii potrzebnej do życia (substraty, produkty i warunki przebiegu procesów) oraz planowanie i przeprowadzanie doświadczeń wykazujących, że pod­czas fermentacji drożdże wydzielają dwutlenek węgla;

8) czynności życiowe organizmów.

wtorek, 16 marca 2021

Witajcie!


Przygoda z BIOLOGIĄ  to miejsce, gdzie spotykamy się zgłębiając tajemnice biologii przygotowując się do egzaminu i konkursów.


Podstawowe grupy związków chemicznych występujących w organizmach

  Węglowodany Węglowodany , nazywane także  cukrami , to bardzo rozpowszechnione w przyrodzie organiczne związki chemiczne zbudowane z atomó...